Đôi khi trong các bản tin thời sự, hay sách báo, chúng ta thường đọc, nghe thấy thuật ngữ “Third World countries” (các nước thuộc thế giới Thứ ba). Tất nhiên các nước thuộc thế giới thứ ba không phải mang nghĩa là dân số của những nước đó thuộc về giới tính thứ ba!!!! Đây là một thuật ngữ kinh tế- chính trị quan trọng mà đôi khi chúng ta nhiều khi tưởng rằng đã hiểu rõ nhưng thực ra lại chưa thật rõ. Chuyến tàu ngày hôm nay của English4ALL sẽ không chỉ giúp bạn tìm hiểu thế nào là “Thế giới thứ ba” (Third World) mà còn cả các “thế giới” khác nữa. All aboard!
Ngày nay, chúng ta thường sử dụng các thuật ngữ (terms) Thế giới thứ nhất (First World) hay thế giới thứ ba (Third World) để xếp hạng trình độ phát triển hay sức mạnh kinh tế của các quốc gia. Đây là một cách sử dụng mới, khác biệt với ý nghĩa ban đầu của những thuật ngữ này khi chúng được ra đời trong cuộc Chiến tranh lạnh (Cold War) của thế kỉ 20.
Cuộc chiến tranh lạnh và sự ra đời của Khối NATO – liên minh quân sự phòng thủ của Mỹ và các đồng minh phương Tây (Western allies) và Khôi Hiệp ước Vacsava (Warsaw Pact) – liên minh quốc phòng của một số nước cộng sản ở Đông Âu, đã chia rẽ sức mạnh chủ lực của thế giới thành hai nửa bán cầu với sự khác biệt về chế độ chính trị – kinh tế: Đông – Tây, Cộng sản và tư bản, Mỹ và Liên Xô (USSR) với bức màn thép (Iron Curtain) ở giữa hai bên.
Năm 1952. Nhà nhân khẩu học (demographer) người Pháp Alfred Sauvy đã tạo ra thuật ngữ “Third World”(Thế giới thứ ba) để gọi nhóm các quốc gia không liên minh (unaligned) và không liên quan (uninvolved) đến cả hai phe trong cuộc chiến tranh Lạnh. Trước Third Word, hai phe chính trong cuộc chiến lần lượt được gọi là First World (Thế giới thứ nhất -Mỹ và các đồng minh tư bản Phương Tây) và Second World (Thế giới thứ hai – Liên Xô và các đồng minh Đông Âu).
Về sau này, thuât ngữ “ “Fourth World” (Thế giới thứ tư) ra đời để chỉ những nhóm sắc tộc hoặc tôn giáo sống trong hoặc ngoài ranh giới của các quốc gia, các nước không có chủ quyền, và các nhóm thiểu số khác.
Sau khi kết thúc chiến tranh Lạnh, mô hình Tam thế giới (đừng nhầm lẫn với một học thuyết Tam thế giới khác của Mao Trạch Đông) mang ý nghĩa kinh tế, hơn là địa chính trị (geopolitical). Ngày nay, thế giới thứ nhất (First World) thường được chỉ Phương Tây, các nước công nghiệp (industrialised states) trong khi Thế giới thứ Hai (Second World) bao gồm các nước cộng sản và đã từng theo chế độ cộng sản (former communist states). Thế giới thứ Ba (The Third World) bao gồm phần còn lại, chủ yếu là Châu Phi, Châu Á và Trung Đông (Middle East) hay còn gọi là những nước đang phát triển (developing nations) – nghèo, thiếu công nghệ, bị phụ thuộc vào những nước phát triển (developed countries), hoặc là không có chính phủ ổn định (unstable governments), tỉ lệ gia tăng dân số cao (population growth), mù chữ(illiteracy) và bệnh dịch(disease), nợ nước ngoài nhiều (foreign debt)
Vậy theo bạn, Vietnam là quốc gia thuộc thế giới thứ mấy?
Hoàng Huy.