Cùng một ngôn ngữ nhưng lại có những hai cách viết khác nhau, trong khi cách phát âm không khác nhau là mấy. Thật là phức tạp, rắc rối, và không cần thiết. Đã bao giờ bạn đặt ra câu hỏi ấy khi phải lựa chọn giữa colour có u hay không u (color), realize, dùng s hay dùng z (realize) khi viết tiếng Anh chưa? Danh sách những từ như vậy có vẻ như rất dài sau khi tích tụ qua hàng trăm năm kể từ khi nước Mỹ độc lập khỏi sự thống trị của Vương Quốc Anh. Thông thường chúng ta chỉ quan tâm colour là cách viết của người Anh, còn color là cách viết của người Mỹ. Nhưng nguyên nhân vì sao lại phải có sự phân biệt như vậy – đó là câu hỏi mình đã luôn thắc mắc từ khi còn là một cậu bé đi học tiếng Anh, và mình đã đi tìm lời giải cho hỏi đó và đã tìm được: Một con số, một cái tên, và nhiều hơn thế. Hãy để Weekend Gossip tuần này chia sẻ với bạn lời giải đáp đó nhé! All aboard!
Có lẽ cách viết của tiếng Anh và tiếng Mỹ sẽ mãi mãi giống nhau, chẳng phải phân biệt và tách bạch như bây giờ nếu như không có một người. Đó là nhà từ vựng học người Mỹ Noah Webster. Các bạn có thấy cái tên này quen không? Đúng vậy, ông ấy chính là cha đẻ của bộ từ điển Webster nổi tiếng- được coi là nền móng của thứ mà chúng ta ngày nay vẫn hay gọi là tiếng Anh Mỹ (American English) . Theo một dẫn chứng từ cuốn “A History of English Spelling” (Manchester University, 2011, D.G.Scragg) thì chính bộ từ điển Webster Dictionary năm 1828 là sự chuẩn hóa đầu tiên cho cách viết của tiếng Anh Mỹ.
Trước năm 1828, nhiều từ, như humor (hay humour), defense (hay defence) và fiber (hay fibre), có hai cách viết được chấp nhận, bởi vì chúng du nhập vào tiếng Anh qua hai đường chính là tiếng Latin và tiếng Pháp, do đó nên có cách viết hơi khác nhau. Ông Webster đã lựa chọn những cách viết mà ông ấy thích (tức là cách viết đầu trong các từ đã kể trên), và là một người theo dân tộc chủ nghĩa (nationalist), ông muốn người Mỹ phải phát âm và viết theo một kiểu riêng, khác biệt so với cách của Anh (British spelling)
Chính vì bộ từ điển này của Webster khá thành công trong việc định hình tiếng Anh mới ở Mỹ, nó dần dần được coi như dạng chuẩn của tiếng Anh Mỹ cho tới ngày nay. Một số sự biến đổi của Webster còn lan ngược trở lại Anh (England), ví dụ như việc ông loại bỏ chữ k ở cuối các từ như musick và publick. Thực tế, nhiều dạng từ (word forms) do Webster lựa chọn trong từ điển của ông đã có thời được chấp nhận ở Anh, nhưng rồi theo thời gian, người ta ít sử dụng chúng, vì họ coi đó như là biểu tượng của việc Mỹ hóa (Americanisms). Ví dụ, ngày nay, các tờ báo và tạp chí của Anh như The Times và The Economist luôn sử dụng “-ise” ở cuối các từ như realise, organise and recognise mặc dù đuôi “-ize” vẫn đúng. Nhưng có một ngoại lệ, đó là các nhà xuất bản, việc rút ngắn các từ của Webster kiểu như program thay vì programme lại được họ ủng hộ, bởi vì chúng giúp cho họ tiết kiệm giấy, mực, và nhân công sắp chữ.
Lời khuyên của English4ALL: Dù bạn lựa chọn cách phát âm-cách viết (spelling) của Anh hay của Mỹ đều được cả, đó đều là tiếng Anh chuẩn và được quốc tế công nhận, chỉ có điều trong phạm vi một bài viết, bài luận, đặc biệt trong các kỳ thi tiếng Anh quốc tế như IELTS, TOEFL, bạn nên sử dụng thống nhất một quy chuẩn, đó là sự chuyên nghiệp trong sử dụng tiếng Anh.
Hoàng Huy
Bản quyền thuộc về English4ALL.vn